Ders İçeriği
Farkındalık kampanyaları, halkla ilişkiler kampanyaları ile benzer bir sürece sahiptir ve genel itibariyle şu aşamalardan oluşmaktadır:
Farkındalık yaratmak, belirli bir amaç veya hedef doğrultusunda, insanların tutumlarını, davranışlarını ve inançlarını etkilemek için yapılan, bir konu ya da soruna dair insanları bilgilendirme ve eğitme amacı taşıyan eylemdir.
Farkındalık kampanyaları; sağlık, çevre, eğitim gibi belirli konulara dair nüfusun genelinde farkındalık ve davranış değişikliği yaratmayı amaçlayan ve toplumu daha iyi sonuçlara (daha iyi sağlık, daha fazla çevreyi koruma gibi) ulaştırmayı hedefleyen örgütlü iletişim faaliyetleri olarak tanımlanabilir.
Farkındalık kampanyalarının kapsamı şu şekilde özetlenebilir:
5. Farkındalığı arttırmak için yaygın olarak kullanılan yaklaşımlar ve teknikler nelerdir?
Farkındalığı arttırmak için yaygın olarak kullanılan yaklaşımlar ve teknikler şunlardır:
Afet farkındalık kampanyaları, oluşabilecek doğal afetlere karşı toplumda farkındalık oluşturarak, davranış değişikliği yaratarak ya da mevcut farkındalık düzeyini arttırarak önceden önlem alınmasını amaçlayan, birbiriyle bağlantılı ve etkileşimli bir dizi iletişim faaliyetinden oluşan bir süreçtir. Afet farkındalık kampanyalarında sel, yangın, deprem gibi doğal afetlere karşı toplumun önceden bilinçlenmesi ve böylece doğal afetlerin topluma ve çevreye zararının en aza indirgenmesi hedeflenir. Afet farkındalık kampanyalarının amacı, halkı mekân, sokak, mahalle, ilçe ve şehirlerde deprem, yangın, su baskını, tehlikeli madde serpintisi gibi tehlikeler ve afetler konusunda bilgilendirmek ve eğitmek, zararların azaltılabileceği ve hazırlık yapılabileceği görüşünü gündemde tutmak, cesaretlendirmek, motivasyonu ve iyi niyeti arttırmaktır.
7. Durum analizi nasıl bir süreçtir?
Durum analizi temel olarak; içinde bulunulan mevcut duruma içeriden ya da dışarıdan etki eden her türlü faktöre dair verilerin toplanması ve bu verilerin sistematik olarak analiz edilmesi süreci olarak tanımlanabilir. Analiz, bir sorunun henüz başlangıç aşamasında doğru sorular sorma yeteneğini ifade etmektedir.
8. Durum analizi aracılığı ile ortaya çıkan veriler ne amaçla kullanılmaktadır?
Durum analizi aracılığı ile ortaya çıkan veriler bir yandan kuruma kendisini ve çevresini tanıma imkânı verirken, diğer yandan belirlenen amaçlara ulaşmanın mümkün olup olmadığı sorusuna yanıt vermektedir. Kullanılacak veriler kampanyanın tüm aşamalarına etki edeceğinden, verilerin toplanması ve analiz edilmesi süreci dikkatli bir şekilde yönetilmelidir.
Araştırma süreci en genel anlamda, belirli bir konuyla ilgili sonuçlara ulaşmak amacıyla verilerin toplanmasını ve bu amaçla yapılan her türlü sistematik çalışmayı içeren inceleme olarak tanımlanabilir. Araştırma süreci, durum analizinin başlangıç noktasını oluşturmaktadır. Durum analizinin her adımı önemli olmakla birlikte, diğer tüm aşamaların araştırma aşamasında edinilen bilgiler üzerine inşa edilmesi bakımından, bu aşama ayrı bir öneme sahiptir.
Araştırma süreci; verilerin toplanması, analizi ve yorumlanması olmak üzere üç aşamadan oluşmaktadır. Araştırmanın ilk ve görece en maliyetli aşaması verilerin toplanması aşamasıdır. Verilerin toplanmasından sonraki aşama ise verilerin analiz edilmesidir. Analiz nasıl yapılırsa yapılsın, araştırmacılar kendi analitik işlem ve süreçlerini mümkün olduğunca tam ve dürüstçe izlemeli ve rapor etmelidir. Araştırmanın son aşaması ise verilerin yorumlanması aşamasıdır. Bu süreçte veriler, araştırma amaçları çerçevesinde yorumlanmalıdır. Verilerin eksik veya yanlış yorumlanması toplanan tüm verileri anlamsız kılabileceğinden, araştırmacı bu süreçte olabildiğince dikkatli davranmalıdır. Hatta, bu süreçte gerekiyorsa bir uzmandan yardım alınmalıdır.
Durum analizinin, ikinci aşaması kurum analizidir. Kurum analizi; kampanyayı yürütecek olan kurumun iç ve dış yapısının, güçlü ve zayıf yönlerinin, tarihsel gelişim sürecinin, alt yapısının, kurum kültürü ve imajının, kurumsal kimliğinin, vizyonu ve misyonunun, yönetim politikasının, kurumsal hedeflerinin, önceliklerinin ve daha önceki iletişim faaliyetlerinin ve uygulamalarının analizini içermektedir.
Kurumun mevcut durumunun ve geçmişteki pozisyonunun ortaya çıkarılabilmesi için şu soruların cevaplanması gerekmektedir:
Paydaş, en genel tanımıyla, belirli amaçlar çerçevesinde bir organizasyon ya da kurumla iş birliği içerisinde bulunan, organizasyon ya da kurumun faaliyetlerinden, politikalarından ve gerçekleştirdiği uygulamalardan etkilenen veya kurumun politikalarına, hedeflerine ve uygulamalarına etki eden kişiler, gruplar, kurum ve kuruluşlardır.
Paydaş analizi;
Hedef kitle genel itibariyle, oluşturulan kampanya mesajlarının ulaşmasının amaçlandığı, kampanya ile etkilenmesi hedeflenen kişiler, topluluklar ya da gruplardır. Afet farkındalık kampanyalarını bir halkla ilişkiler faaliyeti olarak ele aldığımızda ise hedef kitle, kampanya faaliyetlerinin muhatabı olan ve bu faaliyetler sonucunda kendilerinden eylem ve düşünce değişimi beklenen kişiler ya da gruplar olarak tanımlanabilir.
Hedef kitleyi belirlemeyi etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir:
Farkındalık kampanyalarında hedef kitle demografik, psikolojik ve sosyolojik olmak üzere genel olarak 3 bağlamda analiz edilir.
Demografik analiz; hedef kitlenin cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi ve gelir düzeyi gibi demografik özelliklerinin analizini içermektedir.
Demografik analizden sonra, kampanyanın tasarımlanması aşamasında hedef kitlenin davranışlarını belirleyen psikolojik etmenlerin de göz önünde bulundurulması gerekir. Özellikle günümüz dünyasında, sadece demografik özelliklere bağlı bir hedef kitle tanımlaması yeterli değildir. Bireyin psikolojik özelliklerinin, tutumlarının, algılarının ve inançlarının da dikkate alınması ve hedef kitle tanımlanmasına dahil edilmesi gerekir.
Sosyolojik analiz kapsamında ele alınması gereken faktörler şunlardır:
PESTEL analizi; bir ülkede ya da belirli bir bölgede, hazırlanan kampanyaya ya da kampanyayı yürüten kuruma etki etme ihtimali olan ya da etki edeceği düşünülen politik (political), ekonomik (economic), sosyal (social), teknolojik (technological), çevresel (environmental) ve yasal (legal) faktörlerin analiz edilmesidir.
Farkındalık kampanyalarında durum analizinin son aşaması SWOT analizidir. SWOT analizi; araştırmadan elde edilen verilerin incelenmesi, raporlanması ve kampanyaya etki edecek tüm faktörlerin ortaya konulmasının ardından, mevcut durumda kurumla ilgili güçlü/zayıf yönlerin ve tehditlerin/fırsatların analizini ve değerlendirilmesini kapsamaktadır. SWOT analizinin son aşamada yer almasının nedeni kurumun güçlü ve zayıf yönlerinin, kurumun sahip olduğu fırsatların ve kuruma yönelik tehditlerin ancak diğer analizler (kurum analizi, hedef kitle analizi, paydaş analizi, vd.) gerçekleştirildikten sonra ortaya çıkmasıdır. SWOT analiziyle ilgili yanlış anlaşılmaların temel sebebi de burada yatmaktadır. SWOT analizi, tek başına yürütülebilecek ya da diğer analizlerden tamamen bağımsız düşünülebilecek bir analiz türü değildir. Aksine, SWOT analizinin temelini diğer analizler oluşturmaktadır.